پایان نامه کارشناسی ارشد رشته صنایع غذایی با عنوان نوشیدنی های غیر الکلی گازدار و ماء الشعیر

 
 
 
***آپدیت:تمام استانداردها و استانداردسازیهای مربوطه در قالب 85 صفحه بصورت رایگان ضمیمه شده است.
 
کل صفحات=125 صفحه پایان نامه + 85 صفحه آپدیت
 
 
 
چکیده :

تاریخچه نوشابه سازی در ایران به سال های دهه 20 برمی گردد که دو نوع نوشابه به نام های لیموناد و سینالکو در کارگاههای کوچک و به روش غیر بهداشتی تولید و به مصرف می رسیده است.نخستین کارخانه های نوشابه سازی بزرگ در سال های 1331 و 1332 با اخذ لیسلنس از کارخانه های پپسی کولا و کوکاکولای آمریکا احداث و در مدت زمان کوتاهی با استقبال مردم روبرو گشت. در دهه 30، ایجاد کارخانه های تولید نوشابه، رشدی فزاینده گرفت و فرآورده های آن ها با نام های کانادا درای، اسو، آلپاین و میشن کالیفرنیا وارد بازار گردید.تولید آب میوه به صورت صنعتی در دهه پنجاه آغاز شد و در سال های 54 – 1350 با رشدی معادل 74 درصد روبرو گردید. در طی دهه پنجاه، احداث کارخانه های آب میوه در کنار کشت و صنعت ها و کارخانجات کنسرو کمپوت سازی سیری صعودی گرفت و فرآورده های آن ها به اقصی نقاط کشور عرضه گردید.

پس از انقلاب اسلامی، اکثر واحدهای نوشابه سازی و واحدهای عمده آب میوه گیری در مالکیت دولت قرار گرفت و در حال حاضر، بنیاد مستضعفان و سازمان صنایع ملی به طور عمده مدیریت این واحدها را به عهده دارند. در سال های بعد از انقلاب، سازمان های مذکور، قدم هایی اساسی در جهت قطع وابستگی برداشته اند که مهمترین آن ها تهیه عصاره مورد نیاز در داخل کشور می باشد. نوشابه های جدیدی که هم اکنون با نام های جرعه و کولاپ به بازار عرضه می گردند، با استقبال مردم روبرو گردیده و با مشابه خارجی آن ها قابل رویت می باشد.

گزارش حاضر به بررسی بازار نوشابه و آب میوه اختصاص دارد که در دو بخش جداگانه عرضه می گردد. سعی بر این بوده است که خواننده ضمن مطالعه گزارش، در جریان روش های تهیه و نولید آن نیز قرار گیرد. برعکس بسیاری از مطالعات که صرفاً به درج نتیجه گیری بسنده می گردد، این بررسی به نحوی تدوین شده است که خواننده، بسان تدوین کننده سیری منطقی و هدف دار را تعقیب و در نهایت به سر منزل مقصود برسد.

روند تولید نوشابه های گازدار طی 15 سال اخیر، حاکی از رشد بی سابقه این صنعت می باشد. به طوری که متوسط رشد تولید نوشابه در 15 سال اخیر به 21 درصد بالغ می گردد. بر اساس نمودار شماره 1، بیشترین میزان تولید این فرآورده مربوط به سال 1357 می باشد و هر چند که تولید بعد از انقلاب رو به کاهش نهاده است؛ لیکن این میزان به مراتب بیش از سال های قبل از انقلاب می باشد. دلایل اساسی کاهش تولید نوشابه را می توان در تنگناهای بعد از انقلاب، جنگ تحمیلی، سیاست های دولت مبنی بر اعمال محدودیت های ارزی برای صنایع نوشابه سازی و افزایش قیمت نوشابه های غیرالکلی جستجو نمود. تولید ماءالشعیر که پس از متوقف نمودن واحدهای ساخت نوشابه های الکلی و در سال 1358 آغاز گردید نیز از رشد قابل توجهی برخوردار می باشد. در سال 1361، حدود 23 میلیون بطرماءالشعیر در کشور تولید شده و متوسط رشد تولید این فرآورده طی سال 1358 تاکنون حدود 17 درصد می باشد.

تذکر این نکته ضروری است که یکی از عوامل اصلی پایین بودن تولید بعضی از فرآورده ها از جمله آب معدنی و ماءالشعیر، عدم استقبال مردم در مصرف آن ها در مقایسه با سایر نوشابه های گازدار می باشد.

بررسی ظرفیت واحدهای نوشابه سازی

نوشابه هایی که همزمان در کشور تولید می شوند را می توان به پنج گروه تقسیم بندی نمود. گروه اول به نوشابه های غیر الکلی گازدار دارای عصاره معروف می باشد. معروف ترین فرآورده های این گروه با نام های تجارتی پپسی کولا و کوکاکولا به بازار عرضه گردیده و تقریباً مصرف همگانی دارند. گروه دوم به نوشابه های غیر الکلی گازدار دارای رنگ های خوراکی مجار (کانادادرای) تعلق دارد. گروه سوم از این تقسیم بندی را نوشابه های غیر الکلی گازدار بیرنگ و دارای مواد طعم دهنده (سون آپ) تشکیل می دهند. گروه چهارم به نوشابه های غیر الکلی گازدار بی طعم و آب های معدنی اطلاق می گردد. گروه پنجم از نوشابه ها که پس از انقلاب و در پی تعطیل شدن واحدهای ساخت نوشابه های الکلی تولید می گردد، ماءالشعیر نام داشته و بر اساس تعریف مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، ماءالشعیر (کوشاب) فرآورده ای است گازدار غیر الکلی که از مالت جو، آب، رازک و مواد افزودنی مجاز بدون مرحله تخمیر الکلی با یا بدون افزودن شکر و برنج تهیه می گردد.

 
 
 کلمات کلیدی:

نوشیدنی

نوشیدنی های گازدار

نوشیدنی های غیر الکلی گازدار و ماء الشعیر

 
 
پیشگفتار
تاریخچه نوشابه سازی در ایران به سال های دهه 20 برمی گردد که دو نوع نوشابه به نام های لیموناد و سینالکو در کارگاههای کوچک و به روش غیر بهداشتی تولید و به مصرف می رسیده است.نخستین کارخانه های نوشابه سازی بزرگ در سال های 1331 و 1332 با اخذ لیسلنس از کارخانه های پپسی کولا و کوکاکولای آمریکا احداث و در مدت زمان کوتاهی با استقبال مردم روبرو گشت. در دهه 30، ایجاد کارخانه های تولید نوشابه، رشدی فزاینده گرفت و فرآورده های آن ها با نام های کانادا درای، اسو، آلپاین و میشن کالیفرنیا وارد بازار گردید.
 
تولید آب میوه به صورت صنعتی در دهه پنجاه آغاز شد و در سال های 54 – 1350 با رشدی معادل 74 درصد روبرو گردید. در طی دهه پنجاه، احداث کارخانه های آب میوه در کنار کشت و صنعت ها و کارخانجات کنسرو کمپوت سازی سیری صعودی گرفت و فرآورده های آن ها به اقصی نقاط کشور عرضه گردید.پس از انقلاب اسلامی، اکثر واحدهای نوشابه سازی و واحدهای عمده آب میوه گیری در مالکیت دولت قرار گرفت و در حال حاضر، بنیاد مستضعفان و سازمان صنایع ملی به طور عمده مدیریت این واحدها را به عهده دارند. در سال های بعد از انقلاب، سازمان های مذکور، قدم هایی اساسی در جهت قطع وابستگی برداشته اند که مهمترین آن ها تهیه عصاره مورد نیاز در داخل کشور می باشد. نوشابه های جدیدی که هم اکنون با نام های جرعه و کولاپ به بازار عرضه می گردند، با استقبال مردم روبرو گردیده و با مشابه خارجی آن ها قابل رویت می باشد.
 
گزارش حاضر به بررسی بازار نوشابه و آب میوه اختصاص دارد که در دو بخش جداگانه عرضه می گردد. سعی بر این بوده است که خواننده ضمن مطالعه گزارش، در جریان روش های تهیه و نولید آن نیز قرار گیرد. برعکس بسیاری از مطالعات که صرفاً به درج نتیجه گیری بسنده می گردد، این بررسی به نحوی تدوین شده است که خواننده، بسان تدوین کننده سیری منطقی و هدف دار را تعقیب و در نهایت به سر منزل مقصود برسد.
 
 
 
 
فهرست
پیشگفتار 1

بررسی ظرفیت واحد های نوشابه سازی 2

مواد تشکیل دهنده نوشابه های غیر الکلی گازدار 3

انواع مختلف نوشابه های غیر الکلی گازدار 5

شمای ساخت نوشابه در کارخانه 6

مراحل تولید نوشابه گازدار 7

فساد میکروبی نوشابه های گازدار 10
مشکلات میکروبیولوژیکی نوشابه های گازدار 12

میکروارگانیسم های عامل فساد در نوشابه ها 13

آزمایش های میکروبی اختصاصی نوشابه گازدار 14
فلور میکروبی طبیعی نوشابه گازدار 15
تغییر فلور میکروبی در فرآورده های فاسد 16
روش های توصیه شده 16
کنترل کیفیت نوشابه های گازدار 17
آماده کردن نمونه 18
وزن مخصوص 18
عصاره خشک 18
بریکس 19
خاکستر 19
اسیدیته 19
PH 19
قند بعد از هیدرولیز 20
گاز کربنیک 20
شناسایی 20
طرز تهیه محلول رزورسنیول 20
اسیدلاکتیک 20
درصد خلوص 21
اسید آسکوربیک 21
طرز تهیه محلول نشاسته 21
رطوبت 22
آزمون بر روی لاک داخل قوطی 22
سنجش درصد خلوص 23
تست شناسایی 23
ویژگی ها و آزمون های لازم بر روی قوطی ها 24

درب قوطی های نوشابه های غیر الکلی گازدار 25

آزمایش تعیین خاکستر 25
کارامل 25
روش شناسایی و اندازه گیری درصد خلوص بنزوات سدیم 25
آزمایش کربن سیاه 26
آزمایش های تعیین رطوبت رازک 27
هیدروکسید سدیم 28
اسید کلریدریک 29
اسید سولفوریک 29
طرز تهیه معرف کریستال ویولت 30
محلول رینگر 31
آزمایش تاییدی کلیفرم 31
آزمایشات انجام شده بر روی مواد اولیه مصرفی 32
اسید سولفوریک 32
ویژگی های میکروبیولوژیکی 33
شمارش کلی فرم ها در روش سه لوله ای 33
اسیدیته کل – اندازه گیری با معرف فنل فتالئین 34
اندازه گیری قند احیا کننده و قند تام 35
اندازه گیری گاز 35
ویژگی ها و روش های آزمون نوشابه های گازدار 35
کنترل میکروبی از تانک ها و خطوط تولید و آب مصرفی 36
روش رنگ آمیزی میکروارگانیزم ها 36
روش گرام 37
کنترل میکروبی محصول 37
کنترل های میکروبی آزمایش ها 39
انواع محیط کشت 39
روش های کشت 40
کنترل های متفرقه 40
آزمایش عصاره مالت 40
آزمایش سختی آب 41
آزمایش خاک های صافی مورد مصرف 41
تست سوداری تانکها 42
آزمایش تشتک 42
عصاره خشک 42
اسیدیته 43
آزمایشات متفرقه 43
کنترل و آزمایشاتی که در زمان پخت و فیلتراسیون انجام می گیرد 47
آزمایشات مایع فیلتر شده و آماده مصرف 48
کنترل و آزمایشات مالت 48
وزن حجمی 49
اندازه گیری ازت در پروتئین 49
روش تقطیر 50
جوانه زدن ظاهری 50
رطوبت جو 50
وزن هزاردانه 51
فن آوری تولید ماء الشعیر 52
تعریف 52
خواص ماء الشعیر 52
مواد اولیه مصرفی در تولید ماء الشعیر 53

فرایند تولید ماء الشعیر 63

واحد های مختلف تولید ماء الشعیر 64
واحد بوجاری 64
واحد مالت سازی 64
خیساندن و شستشوی جو 65
جوانه زدن 65
کوره مالت سازی 66
دستگاه پوست گیر مالت 66
واحد پخت 66
آسیاب 66
تانک پخت 66
تانک صافی 67
تانک جوش 67
تانک ترسیب 67
واحد سرد کننده 68
دستگاه سانتریفوژ 68
دستگاه فیلتر خاک صافی 69
دستگاه فیلتر کاغذی 69
تولید و بسته بندی 69
دستگاه فیلتر 71
دستگاه پرس و دربند 72
استاندارد ماء الشعیر ایران 72
تعریف ماء الشعیر 72
مواد اولیه متشکله 72
ویژگی های ماء الشعیر 74
ویژگی های حسی 74
ویژگی های بهداشتی 74
ویژگی های فیزیکوشیمیایی 74
بسته بندی 77
نوع شیشه ای 77
نوع قوطی 77

 روش های آزمون ماء الشعیر 78

تصفیه فاضلاب 81
انواع فاضلاب 82
فاضلاب شیمیایی 82
آشغالگیر 82
انواع آشغالگیر 82
نکات مثبت متعادل سازی 83
تصفیه خانه پکیج 83
پارامترهای آلودگی 84
مبانی اجرایی 85
تاریخچه شرکت بهنوش 86
خطوط تولید 86
مراحل ساخت و تولید دلستر در شرکت بهنوش 87
بوجاری 87
نکات 90
دیاگرام فرایند بوجاری 90
واحد پخت 91
دیاگرام فرایند مالتینگ 92
دیاگرام فرایند پخت 92
واحد فیلتراسیون 92
دیاگرام فرایند سردخانه 93
دیاگرام فرایند عصاره مالت 93
دیاگرام خط تولید دلستر 93
دیاگرام خط تولید قوطی 93
دیاگرام خط تولید گردشی 93
آزمایشها 94
ویژگی های نوشیدنی مالت طعم دار 97
ویژگی های نوشیدنی های مالت ساده 98
بحث ونتیجه گیری 99
منابع 102