پایان نامه کارشناسی ارشد معارف اسلامی با عنوان نقش حضرت زینب در واقعه عاشورا

 
چکیده:
ارزش و عظمت زینب کبری، به خاطر موضع و حرکت عظیم انسانی و اسلامی او بر اساس تکلیف الهی است. کار او،تصمیم او، نوع حرکت او، به او این طور عظمت بخشیدکه هر کس چنین کاری بکند، ولو دختر امیرالمومنین (علیه السلام) هم نباشد،  عظمت پیدا  می کند. بخش عمده ی این عظمت از این جاست که اولا موقعیت را شناخت: هم موقعیت قبل از رفتن امام حسین (علیه السلام) به کربلا، هم موقعیت لحظات بحرانی روز عاشورا را هم موقعیت دوران مصائب و اسارت بعد از شهادت امام حسین را؛ و ثانیا طبق هر موقعیت، یک انتخاب کرد. این انتخابها زینب را ساخت. 
 
این پژوهش تلاشی است  در بیان نقش حضرت زینب در واقعه عاشورا .که شامل شش فصل می باشد در ابتدا بعد از بیان كلیات به فصل اول درباره آشنایی اجمالی با زندگی حضرت زینب (س) پرداخته شده و فصل دوم شامل چگونگی شكل‌گیری شخصیت ممتاز حضرت زینب (س) می‌باشد و فصل سوم درباره علل قیام امام حسین (ع) بوده و فصل چهارم درباره حضور حضرت زینب (س) در كاروان عاشورا می‌باشد و فصل پنجم درباره حضرت زینب (س) پیام‌رسان واقعی عاشورا بحث شده و فصل ششم درباره عاشورا درس همیشه جاوید می‌باشد و در نهایت به نتیجه‌گیری كلی فصول پرداخته شده است
 
 
کلمات کلیدی:

کربلا

قیام عاشورا

حضرت زینب (ص)

فلسفه قیام امام حسین (ع)

نقش حضرت زینب در واقعه عاشورا

 
 
 
اهمیت و ضرورت پژوهش : 
 مشارکت و حضور زنان در صحنه های گوناگون جامعه از مسائلی است که  در زمان حاضر پیرامون آن فراوان سخن گفته می شود اصل حضور بانوان در صحنه اجتماع مسأله ای مورد توافق در اسلام مِِی باشد اما در شرایط و محدوده آن اختلاف است آنچه در این باره به طور بسیار فشرده و مختصر می توان گفت؛ این است که، هر کار جمعی و گروهی نیازمند افرادی با تخصص ها و مهارت های گوناگون است که به هر یک از آنان  مسئولیتی متناسب با تخصص و مهارتش واگذار شود. به کار گرفتن اعضای یک مجموعه در کاری بر خلاف تخصص و مهارتش سبب نا کار آمدی آن گروه،و به هدر رفتن تلاش آنان خواهد شد شادابی و نشاط هر جامعه و تربیت نسل جدید در گرو این است که بشر از دو جنس مخالف زن و مرد، با ساختمان وجودی و روحیات متفاوت و گوناگون آفریده شوند، و هر یک از آنان متناسب با شرایط جسمی و روحی خود عهده دار انجام مسئولیتی گردند. در این صورت است که پیوند خانواد مستحکم می گردد، در پرتو آن به جامعه روح نشاط و شادابی دمیده می شود، و فرزندانی با شخصیت، با ایمان، لایق، نوعدوست، راستگو و دستکار به جامعه تحویل می گردد: ولی اگر هر یک از زن و مرد وظیفه ای را که جهان تکوین و نظام آفرینش بر اساس شرایط جشمی و روحی به عهده آنان گذاشته، به خوبی انجام ندهند و به کاری دیگر مشغول شوند، بنیان خانواده متزلزل می گردد و در نتیجه جامعه گرفتار اختلال فرهنگی و تربیتی خواهد شد.
 
وظیفه اصلی زنان و بانوان هر جامعه تربیت و پرورش نسل جدید آن جامعه و گرم نگهداشتن کانون خانواده است: از این رو اشتغال به هر کاری که زنان را از انجام این وظیفه خطیر باز دارد، آنان را از رسالت اصلی خودنِِیز باز داشته است و زنان را نیز از شخصیت و هویت واقعی خود تهی نموده، به آنها شخصیت کاذب و دروغین می بخشد: چرا که کمال و شخصیت هر انسان در آن است که توانایی ها و استعدادهای خود را به خوبی بشناسد و آنها را به فعلیت برساند . بنابراین یک اصل مهم و اساسی که در مشارکت زنان در صحنه های گوناگون جامعه باید به آن توجه شود این است که پذیرش هرگونه مسئولیتی از سوی آنان نباید به وظیفه اصلی آنها که تربیت نسل جدید جامعه و گرم نگهداشتن کانون خانواده است، کم ترین لطمه و آسیبی وارد سازد. نکته دیگری که در مشارکت زنان در صحنه های گوناگون اجتماعی و سیاسی باید مورد توجه قرار گیرد، حفظ حدود شرعی و حریم عفت، حیا و پاکدامنی و دور نگهداشتن میدان کار و مسئولیت از هرگونه تمتع و بهره گیری های جنسی است . کشانده شدن مسائل جنسی به صحنه جامعه، علاوه بر آنکه بنیان و اساس خانواده را متزلزل می کند بیش ترین و بزرگ ترین ضربه را به شخصیت و هویت زنان وارد می سازد،  و شخصیت آنان را در حد ابزار و وسیله ای برای کامیابی و کامجویی مردان هوسران و یا وسیله ای در جهت منافع مادی دنیا پرستان و مطامع سیاسی سیاستمداران تنزل می دهد. 
 
بنابراین مشارکت زنان و بانوان در صحنه های گوناگون اجتماعی و سیاسی باید با رعایت کامل و دقیق این دو اصل مهم و اساسی صورت پذیرد.تاریخ اسلام زنان مومن و فدارکار بسیاری را سراغ دارد، که علاوه بر انجام مسئولیت و رسالت خود در خانواده و رعایت کامل شئون عفت و پاکدامنی با حضور فعال خود در صحنه های حساس سیاسی و اجتماعی مسیر تاریخ را تغییر داده اند و بدینوسیله نام خود را در زمره مردان و زنان تاریخ ساز به ثبت رسانده اند.بدون شک زینب کبری (س) یکی از زنانی است که به عنوان الگو و اسوه برای همه زنان و مردان آزاده، ظلم ستیز در همه زمان ها مطرح است. زیرا علاوه بر تربیت فرزندان با حضور خود در صحنه عاشورا ، ادامه دهنده راه عاشورا شد. و حضور ایشان در كاروان عاشورا به منزلة مدافع ولایت در تمام لحظات حساس (به عنوان یك زن) و حامی ارزشهای انسانی و پیام رسان حق و حقیقت حسینی بسیار حائز اهمیت است و جای بسی تحقیق و پژوهش دارد.گرچه سخن گفتن از شخصیت حضرت زینب (س) کاری بس دشوار است و از حد توان امثال نگارنده خارج است؛ ولی برای انجام وظیفه و ادای دین خود بر آن شدیم تا به طور فشرده و در حد توان اندک و ناچیز خود به بررسی حضور حضرت زینب (س) در نهضت سید الشهدا (ع) بپردازیم. 
 
 
 
فهرست مطالب
مقدمه 2
تبیین مسئله : 4
اهمیت و ضرورت پژوهش : 5
پیشینه تحقیق 7
اهداف 8
سئوالات 9

سیمای حضرت زینب(س) در كاروان عاشورا، چیست؟ 9

فلسفه قیام عاشورا چیست؟ 9

نقش حضرت زینب به عنوان پیام آور عاشورا چیست؟ 9

اهمیت عاشورا به عنوان درس همیشه جاوید در چیست؟ 9

 

فصل اول:آشنایی اجمالی با زندگانی حضرت زینب(س) 10

مقدمه: 11
2-1  نامگذاری: 14
3-1 القاب و کنیه: 16
3-شریك برادر : 17
 

فصل دوم: چگونگی شکل گیری شخصیت ممتاز و برجسته حضرت زینب 27

مقدمه: 27
2-2 زینب در مکتب زهرا(س) 29
4-3-زینب در مکتب امام حسن: 47
 

فصل سوم:علل قیام امام حسین (ع)

مقدمه: 56
فلسفه قیام 58
1 - مسئولیت دینی امام حسین علیه السلام 58
2 - مسئولیت اجتماعی امام حسین ع 58
3 - اقامه حجت بر امام علیه السلام 59
4 - حمایت از دین 59
5 - حفظ مقام خلافت 60
‎ توابین و زید بن ارقم ـ صحابه‌ی بزرگوار پیامبر ـ كه در كوفه به ابن زیاد ـ لعنة الله علیه ـ گفت: 62
4-3- مشورت امام حسین (ع) برای ادامه سفر و قیام 68
 

فصل چهارم :حضرت زینب (ص) در كاروان كربلا 72

مقدمه : 72
1-4- حضرت زینب (س) قبل از واقعه عاشورا 74
2-4-حضرت زینب (س) در شب عاشورا 77
4-3- توصیه‌های امام (ع) به زینب(س) 77
نتیجه گیری 80
 

فصل پنجم :زینب (س) پیام رسان واقعه عاشورا

مقدمه : 81
1-5- پیام رسانی حضرت زینب (س) در كوفه 83
پاسخگویی یزیدیان در محشر 87
در مقام بلند شهید نزد خداوند 88
در شکایت به پیشگاه خداوند 88
یاد ائمه در دلها باقی است 89
فضل برای شهداء 89
نتیجه : 90
 

فصل ششم:عاشورا درس همیشه جاوید 91

مقدمه 91
6-1- تولد تاریخ 92
3-6- تداوم عاشورا در حال و آینده 97
4-6- عاشورا درس آموز زنان 99
5-6- تأسی از عاشورا 101
نتیجه 105
منابع و مآخذ: 108