دانلود پایان نامه رشته حقوق

حقوق مالکیت فکری و بررسی تقسیم بندی های متفاوت آن

 
 
 
 
 
 
مقدمه
مالکیت فکری  سلطنت بر ایده توسط خالق آن است. احترام به قاعده ید در اعماق اندیشه و تفکر هر خردمندی وجود دارد. مالکیت یکی از علاقه های آدمی نسبت به اموال است.  امکان حیات و توسعه ی آن برای بشر جز با احترام به مبنایی ترین مفاهیم انسانی که خاستگاه زایش حقوق, نه به عنوان دانشی بشری, بلکه به عنوان یکی از ضروریات تحقق تمدن انسان محسوب می شود، میسر نبوده است. میان حقوق و تمدن پیوند تنگاتنگی به چشم می خورد که از نگاه تاریخی، اتفاقی و تصادفی نیست. پیداست که بشر پس از پیمون راهی پر نشیب و فراز بدین دستاورد رسیده است که باید به قانون تن دهد. هر اندازه اجتماعی پیشرفته تر و    متمدن تر باشد به همان اندازه از قانون کامل تر وفراگیر تر برخوردار خواهد بود. بدین گونه اگر قانون را چکیده فرهنگ بشری بدانیم گزاف نگفته ایم.  دیوید هیوم، فیلسوف اسکاتلندی معتقد است جامعه بشری بدون قانون، حکومت و اجبار نمی تواند وجود داشته باشد و در این مفهوم، حقوق برای بشر نیازی طبیعی است. 
 
عدم شناسایی و تحقیر حقوق بشر منتهی به اعمال وحشیانه ای گردیده است که روح بشریت را به عصیان وا داشته است و رعایت واقعی حقوق بشر از آرمان های مشترک تمامی انسان ها است.  و یکی از متعالی ترین مصادیق احترام به حقوق بشر، احترام به حق مالکیت نسبت به دارایی های آدمی است. تصریح به این مساله درواقعه های تاریخ ساز قابل مشاهده است. در منشور کوروش پادشاه ایران احترام به مالکیت اموال منقول و غیر منقول ذکر شده است.  همچنین در اعلامیه جهانی حقوق بشر که از دستاورد های مهم و تاثیر گذار تمدن بشری است،  این حق به طور واضح برای هر کس نسبت به منافع معنوی و مادی آثار فکری خود که به اموال فکری یا مالکیت فکری تعبیر شده است پیش بینی شده است.  این حق در ماده 15 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان ملل متحد  مورد تاکید واقع شده و کشورهای عضو باید حقوق مادی و معنوی مصنفان و مخترعان را که به تولید آثار علمی، ادبی یا هنری می پردازند به رسمیت بشناسند. 
 
مالکیت فکری حقی بشری و در راستای رسیدن به آرمان های مشترک تمامی انسان هاست. در عصر حاضر که روند تولید دانش سرعتی بی سابقه یافته است و تکنولوژی ارتباطات، جهان را به اندازه یک رایانه کوچک کرده، بشر با تجربه ی جدید و بی سابقه ای روبرو شده است. تجربه ای که در آن سرعت فناوری مهار نشدنی است و هر لحظه اختراعات، ابتکارات، فرمول ها، کشفیات، دستاوردهای هنری و.... جدید تری حاصل می شوند و به همان سرعت منتشر می شوند که همگی تراوش شده و زاییده ی فکر و اندیشه آدمی است. در این فضا ایده ها و اطلاعات اهمیت فراوانی پیدا می کنند. اگردر روزگار قدیم افرادی مسلط به چندین دانش بودند و به آنها اصطلاحاً حکیم گفته می شد امروزه به دلیل گسترش و توسعه و پیشرفت هر رشته از علوم، تخصص پیدا کردن فقط دریک رشته به تنهایی امری بعید و دشوار به نظر می رسد، زیرا باز هر دانشی، از  فصل های متعددی به دست آمده که آن فصل ها خود به تنهایی دنیایی از مفاهیم و اطلاعات را در خود گنجانده که تسلط درک همه آنها از توان انسان خارج است. به عنوان مثال، حقوق در معنای علمی خود از گرایش های متعددی تشکیل شده است. که هر گرایش حاوی موضوعات گسترده ای است که عمر انسان مجال رسیدن به تمامی ابواب آن را ندارد.
 
با توصیف مختصات عصر حاضر، حال ارزش و اهمیت ایده  به خوبی قابل درک است.  یک ایده از بدو ایجاد در ذهن انسان تا وقتیکه به صورت یک محصول فکری درآید و به صورت یک مال مجسم شود مسیر قابل تاملی را طی می کند و احترام به مالکیت آن ایده در هر نقطه از این مسیر، موضوعی غیر قابل ترددی است.مفهوم سرمایه در ادوار تاریخی دچار تحول اساسی شده است. فئودالیسم  و ماشینیسم  از مصداق های همین تحول در مفهوم سرمایه است. اما با ورود به قرن بیستم می توان مدعی بود که ایده جای خود را در راس هرم مفهوم سرمایه در اندیشه آدمی ایجاد کرد. زیرا اراضی وسیع و کارخانه های صنعتی جای خود رابه ایده های میلیون دلاری دادند. ارتباط دانش و بازار و تجاری سازی اختراعات و ابتکارات و محصولات فکری نقشی اساسی در این روند ایفا نمود.
 
 هر چند حمایت های اخلاقی و قانونی از دوران باستان و قرون وسطی و دوران جدید از مالکیت فکری وجودداشته است، به نحوی که در سال 1800 حدود 14 قانون مرتبط به کپی رایت راجع به وضعیت حقوقی کتاب وجود داشت،  لیکن ارتقاء مفهوم ایده و اموال فکری و مالکیت فکری درنتیجه عوامل فوق الذکر در قرن بیستم آغاز شد و با توسعه سهم خود در بازار، تحولاتی تاریخ ساز درمفهوم سرمایه ای ایجاد کرد و نقطه متعالی آن « کنوانسیون سازمان تجارت جهانی راجع به جنبه های تجاری مالکیت فکری»  در سال 1994  می باشد.با توجه به اینکه مالکیت فکری حقی بشری است و احترام به مالکیت اموال در نظام حقوقی که بازتاب خرد انسانی است مورد شناسایی و تاکید واقع شده است ودرک شرایط عصر حاضر که در آن اطلاعات دارای اهمیتی بی سابقه هستند وسهم بزرگی از بازار را تجارت و مبادلات اموال فکری به خود اختصاص داده است  اولاً می بایست از مالکیت فکری حمایت و احترام به آن تضمین شود وثانیاً در صورت نقض این حقوق توسط دیگران، می بایست جبران خسارت شده و متخلف مجازات شود تا امنیت مورد نیاز برای رشد و تعالی اموال فکری در بازارهای کشورهای در حال توسعه تأمین شود.
برای درک بهتر ماهیت حقوق مالکیت فکری، روال علمی تعریف آن است . در دکترین حقوقی اجزاء آن را مورد شناسایی و تعریف قرار می دهند که اگرچه توضیح مفهوم اجزای آن به تنهایی ماهیت کلی آن را تبیین نمی کند اما تنها آلترناتیو موجود برای رسیدن به درک واقعی از آن، درک اجزاء و ارتباط بین آن هاست.
 
 
 
 
 
 
 
فهرست مطالب
چکیده 3

فصل اول :کلیات حقوق مالکیت فکری 3

مقدمه 4

مبحث اول : مفهوم حقوق مالکیت فکری 8

گفتار اول: کلیات 8
بند اول : مفهوم حق و حقوق 8
بند دوم : مفهوم مال و مالکیت 11
گفتار دوم: تعاریف 14
بند اول: تعریف حقوق مالکیت فکری 14
بند دوم : وجه تسمیه حقوق مالکیت فکری 16

مبحث دوم : تاریخچه حقوق مالکیت فکری 18

گفتار اول : وضعیت مالکیت فکری در تمدن های باستان 19
گفتار دوم : وضعیت حقوق مالکیت فکری در دوران میانی, جدید و معاصر 21
گفتار سوم : حقوق مالکیت فکری بین المللی 24

مبحث سوم : ضمانت اجراهای نقض حقوق مالکیت فکری 25

گفتار اول : ضمانت اجراهای کیفری بین المللی 27
بند اول: کنوانسیون برن 27
بند دوم:  موافقت نامه تجاری حمایت از حقوق مالکیت های فکری «تریپس» 28
بند سوم: کنوانسیون آوانگاشت ها 29
گفتار دوم : ضمانت اجراهای مدنی بین المللی 30
بند اول: کنوانسیون برن 31
 

فصل دوم :اقسام حقوق مالکیت فکری 34

مبحث اول : تقسیم بندی های حقوق مالکیت فکری 34

گفتار اول : تقسیم بندی بر مبنای ماهیت مورد حمایت «مالکیت مادی و مالکیت معنوی» 34
گفتار دوم : تقسیم بندی بر مبنای مصادیق مورد حمایت «مالکیت ادبی و هنری ومالکیت صنعتی» 35

مبحث دوم : حقوق مالکیت ادبی و هنری 36

گفتار اول : تعریف مالکیت ادبی و هنری و مصادیق آن 36
بند اول: حق مؤلف 37
بند دوم . حقوق مجاور 39
گفتار دوم : آثار مورد حمایت حقوق مالکیت ادبی و هنری 40
بند اول: آثار نوشتاری 40
بند دوم: آثار سمعى و بصرى 40
بند سوم: اثر سینمایى 41
بند چهارم: آثار تجسمى 41
بند پنجم: اثر فنى 41
گفتار سوم : حقوق مادی ناشی از مالکیت ادبی و هنری 41
بند دوم: حق اجرا و عرضه و خواندن اثر براى عموم 42
بند سوم:  حق ترجمه 42
بند چهارم: حق پخش اثر از طریق صدا و تصویر 42
گفتار چهارم :  حقوق معنوی ناشی از مالکیت ادبی و هنری 43
بند اول: حق انتساب اثر به پدید آورنده 43
بند دوم: حق حرمت و تمامیت اثر 43
بند سوم: حق تصمیم گیرى در مورد انتشار اثر 44

مبحث سوم : حقوق مالکیت صنعتی 45

گفتار اول : تعریف حقوق مالکیت صنعتی 45
گفتار دوم : موارد تحت حمایت حقوق مالکیت صنعتی 47
بند اول: حق اختراع 47
بند دوم:  علائم تجاری 48
1. علامت تجاری قابل ثبت 48
بند سوم: طرح های صنعتی 52
بند چهارم:  نشان های جغرافیایی 54
بند پنجم: مدل های مصرفی (اختراعات کوچک) 55
بند هفتم: گونه های جدید گیاهی 56
بند هشتم: اسرار تجاری  58
منابع و مآخذ 60